Break to innovate – lunchbreak – 20 februari 2025

Break to Innovate Lunchbreak in Schiedam – donderdag 20 februari 2025

Waardevolle verbindingen maken en kennis verrijken

Tijdens deze inspirerende Break to Innovate-lunch krijg je informatie over Mikrocentrum en hoe dit platform jouw onderneming kan versterken. Dit toonaangevende kennis- en netwerkplatform voor de hightech- en maakindustrie heeft zich recent gevestigd in het campusgebied MICS in Schiedam.

Jeroen Gijsberts, Business Development Manager, licht toe hoe Mikrocentrum inspeelt op de kennisbehoeften in de markt. Met meer dan 55 jaar ervaring heeft Mikrocentrum een breed en uniek opleidingsaanbod. Hij deelt praktijkvoorbeelden en legt uit hoe maatwerkopleidingen vaak starten met een grondig onderzoek naar de specifieke behoeften van bedrijven. Daarnaast verzorgt Mikrocentrum nu ook opleidingen op de Mechatronica Innovatie Campus Schiedam en in de Duurzaamheidsfabriek in Dordrecht.

Eline Nieuwenhuijzen, Eventmanager bij Hi Delta, geeft een korte introductie over Hi Delta en de samenwerking met Mikrocentrum. Hi Delta bundelt de krachten van de Zuid-Hollandse technologische industrie in de volle breedte. Eline vertelt over ZIE 2025, het Zuid-Hollands Industrie Event, en legt uit waarom dit evenement een must is. Voor iedereen die meer wil ontdekken en leren over innovatieve en technologische ontwikkelingen binnen sectoren als tuinbouw, ruimtevaart, maritiem, hightech systemen & materialen, machinebouw en defensie.

Meld je nu alvast aan voor lunchbreak op 20 februari 2025.

Datum: Donderdag 20 februari 2025 (elke 3e donderdag in de maand)
Inloop: 11.45 uur
Tijd: 12.00 – 13.00 uur (inloop 11.45 uur)
Locatie: ONS-gebouw, Van Heekstraat 15, Schiedam (3e etage)

Meld je aan dan ben je verzekerd van een heerlijk broodje van SOCOCO Coffee en goed gezelschap!

De lunchbreak is een gezamenlijk initiatief van SchieDistrict (gemeente Schiedam) ism Kenniscentrum Business Innovation (Hogeschool Rotterdam). Hiermee creëren we maandelijks een vast moment waarop ondernemers en medewerkers van kennisinstellingen en gemeente elkaar kunnen ontmoeten, kennis kunnen delen en verbindingen kunnen leggen. Leer van elkaar en ontdek innovatieve ideeën.

Toekomst van Oude Lijn: wat betekent dit voor Schiedam?

Het wordt steeds duidelijker hoe de Oude Lijn (spoorlijn tussen Leiden en Dordrecht) er in de toekomst uit gaat zien. De betrokken partijen hebben keuzes gemaakt en plannen onderzocht om het reizen gemakkelijker te maken.

Twee kansrijke plannen voor Station Schiedam Centrum

In het onderzoek zijn vijf oplossingen bekeken. Twee daarvan zijn het meest kansrijk:

Oplossing Compact

  • Reizigerstunnel: De tunnel wordt breder en dieper gemaakt. Een deel van de tunnel is vrij doorheen te lopen van noord naar zuid, wat zorgt voor meer veiligheid en een betere verbinding tussen de stadsdelen.
  • Poortjes en overstap: de toegangspoortjes dichter bij de perrons, waardoor overstappen tussen trein en metro makkelijker wordt.
  • Ingangen: Het station krijgt een ruime, nieuwe noordentree.
  • Fietsenstalling: Er komt één grote fietsenstalling met een ingang aan de kant van de Schie en die ook bereikbaar is vanaf de Horvathweg. Voor brommers en scooters komt er een locatie aan de noordkant.
  • Busstation: Het busstation komt centraal, bij de metroperrons. De bussen stoppen aan een eiland midden op de Horvathweg Vanuit de stationshal is nog maar één toegang naar het bus eiland. Opladen en parkeren van de bussen gebeurt op het viaduct boven de Schie.

Oplossing Vrijstaand

  • Reizigerstunnel: Net als bij compact wordt de tunnel breder en dieper gemaakt, met een vrije doorgang van noord naar zuid (gescheiden reisdomein), voor de sociale veiligheid en een betere verbinding tussen de stadsdelen.
  • Poortjes en overstap: de toegangspoortjes komen dichter bij de perrons, wat de overstap tussen trein en metro verbetert.
  • Ingangen: Het station krijgt een ruime, nieuwe noordingang. De ingang aan de zuidkant wordt vergroot en richting de binnenstad is geplaatst.
  • Fietsenstallingen: Er komen twee fietsenstallingen, één in de huidige parkeergarage aan de oostkant van het station en één bij de Schie. Voor brommers en scooters komt een locatie aan de noordkant.
  • Busstation: Het busstation komt centraal bij de metroperrons. Bussen stoppen aan een eiland in het midden van de Horvathweg. Opladen en parkeren van bussen gebeurt aan de oostzijde van de Stationsstraat. Een deel van de Horvathweg wordt smaller, waardoor het stationsplein aan de zuidkant veiliger en overzichtelijker wordt.

Meepraten en uw stem laten horen

Tijdens het onderzoek konden inwoners van Schiedam meepraten en hun mening geven over de plannen. Dit gebeurde via:

  • Informatie- en meedenksessies.
  • Een klankbordgroep met vertegenwoordigers van Schiedamse organisaties.
  • Online via de website Praatmee.schiedam.nl, e-mail en een digitale vragenlijst.

Belangrijke zorgen en wensen van Schiedammers

Veel inwoners van Schiedam maken zich zorgen over het gevoel van onveiligheid in en rond het station. Daarnaast werden de volgende punten vaak genoemd:

  • Voldoende fietsenstallingen en parkeerplaatsen.
  • Veilige en logische routes naar de fietsenstallingen.
  • Meer groen op het stationsplein.
  • Bredere voetpaden.
  • Meer winkels en horeca in het station voor extra levendigheid en gemak.

Meer sprinters en nieuwe stations

Ook de komst van twee extra sprinters per uur per richting tussen Den Haag en Dordrecht wordt verder onderzocht. Daarnaast wordt gekeken naar de bouw van vier nieuwe stations:

  • Rijswijk Buiten
  • Schiedam Kethel (in de buurt van uw stad!)
  • Rotterdam Van Nelle
  • Dordrecht Leerpark

Om dit mogelijk te maken, zijn er twee extra sporen nodig tussen Delft en Schiedam. Wat niet verder onderzocht wordt, is een systeem met 12 sprinters per uur, omdat dit te duur is en er op dit moment niet zoveel treinen nodig zijn.

Volgende stappen

De plannen worden nu verder uitgewerkt. De komende jaren zullen de betrokken partijen samen werken aan een toekomst waarin reizen vanuit en naar Schiedam sneller, makkelijker en comfortabeler wordt.

Samenvatting van de Notitie Kansrijke Oplossingsrichtingen (NKO) Knoop Schiedam Centrum

Kick-off Mechatronica Innovatie Campus Schiedam

Namens gemeente Schiedam gaf burgemeester Harald Bergmann samen Timoer Frelink CEO van Metrom Applikon BV en Niels Langenhuizen van SDK vastgoed op 3 oktober het startsein voor MICS, Mechantronica Innovatie Campus Schiedam. Door een code in te voeren in een robot werd een app gelanceerd waarmee je een interactieve tour door de campus kunt maken. Dit startsein vond plaats bij de eerste nieuwbouwontwikkeling binnen MICS voor het internationale bedrijf Metrohm Applikon BV aan de Jan van Riebeeckweg.

Lees hier het nieuwsbericht.

Link naar de Augmented Reality Tour door het gebied van MICS binnen SchieDistrict.

Link naar het LinkedIn bericht met aftermovie

Ga naar de website van MICS

SchieDistrict BouwApp van start

Schiedam krijgt met de SchieDistrict BouwApp een eigen platform om de voortgang te schetsen van de diverse projecten binnen de gebiedsontwikkeling SchieDistrict. Dinsdag 27 augustus om 16.00 uur lanceerde wethouder Antoinette Laan de applicatie in bijzijn van onder andere de directie van Concepteurs BV. De wethouder gaf het startsein op het Stationsplein van station Schiedam Centrum.

De gebiedsontwikkeling SchieDistrict omvat een aantal belangrijke bouwprojecten rondom het
station Schiedam Centrum, met een totaal grootte van 155 hectare. Elk project heeft een eigen dynamiek en tijdlijn. Zo wordt het duurzame appartementencomplex Terras aan de Schie in het eerste kwartaal 2025 opgeleverd; de eerste paal van Hotel De Veste moet nog de grond in.

Lees hier het complete persbericht

Gemeente sluit volgend contract voor campus MICS

Met sloop en nieuwbouw van de voormalige Manometerfabriek krijgt de Mechatronica Innovatie Campus Schiedam er weer een blikvanger aan de A20 bij. Woensdag 13 december 2023 tekenden wethouder Anouschka Biekman (Vastgoed) en Ferdinand Gremmen en Niels Langenhuizen namens SDK Vastgoed (onderdeel van VolkerWessels) de overeenkomst voor gronduitgifte aan de Nieuwpoortweg 8/Jan van Riebeeckweg 14. MICS maakt met deze volgende ontwikkeling in 2023 een vliegende start.

De overeenkomst met ontwikkelaar SDK maakt duidelijk dat de gemeente meer doet dan alleen uitgifte van grond. De gemeente is bezig met de ontwikkeling van het hele gebied. “Dit zijn de bedrijventerreinen van de toekomst, zeker met de komst van MICS. Deze campus biedt ondernemers de voedingsbodem voor innovatie, talenten krijgen kansen en kennisinstellingen bieden opleidingen aan in de mechatronicasector”, aldus wethouder Anouschka Biekman.

Wethouder Anouschka Biekman (midden) tekende samen met Ferdinand Gremmen (rechts) en Niels Langenhuizen (links) van SDK Vastgoed het contract voor gronduitgifte aan de Nieuwpoortweg 8. (foto: Jan van der Ploeg)

Hypermoderne huisvesting voor maakindustrie

De voormalige Manometerfabriek aan de Nieuwpoortweg 8 wordt gesloopt. Op deze locatie heeft SDK samen met het Schiedamse bureau Stats Architecten een nieuw gebouw ontwikkeld. ‘Mano’ zal met een open-vloerconcept, gericht op R&D (Research & Development) een hypermoderne huisvesting zijn voor de nieuwe maakindustrie, waarbij ruimte is voor productie. De nieuwe naam refereert met ‘Mano’ aan het verleden.

Impressie pand Mano, Nieuwpoortweg 8 – Stats Architecten

SDK Vastgoed ontwikkelt het gebied tussen de ’s-Gravelandseweg, Algerastraat, de Schie en rijksweg A20 (42 hectare) voor eigen rekening en risico tot een campusgebied.

Contract getekend voor entree van campus MICS

Op een zichtlocatie langs de A20 komt het gebouw ‘Apex’ als entree van MICS, de Mechatronica Innovatie Campus Schiedam. Wethouder Antoinette Laan (gebiedsontwikkeling SchieDistrict) en ontwikkelaars Ferdinand Gremmen en Niels Langenhuizen van SDK Vastgoed (VolkerWessels) ondertekenden woensdag 6 december 2023 het erfpachtcontract voor een perceel van 5.700 m². Het gaat om een ontwikkeling van ruim 21.000 m² aan de Nieuwpoortweg 2. Dit betekent de start van de tweede nieuwbouwontwikkeling voor de campus binnen twee maanden. In oktober werd de grondovereenkomst gesloten voor de nieuwbouw van Metrohm Applikon BV, die daarmee van De Brauwweg verhuist naar MICS.

V.l.n.r. Wethouder Antoinette Laan (gebiedsontwikkeling SchieDistrict), directeur Ferdinand Gremmen van SDK Vastgoed en Niels Langenhuizen, MT-lid SDK Vastgoed, zetten een 3D-model op de kaart die de campusontwikkeling in beeld zal brengen. (foto rechtenvrij van Look J. Boden).

SDK Vastgoed ontwikkelt het gebied tussen de ’s-Gravelandseweg, Algerastraat, de Schie en rijksweg A20 (42 hectare) voor eigen rekening en risico tot een campusgebied. De gebiedsontwikkelaar heeft hiermee ervaring opgedaan met onder andere Strijp-S en Brainport Industries Campus in Eindhoven. Inspiratie die de gemeente Schiedam ook voor ogen heeft voor het bedrijventerrein ’s-Gravelandsepolder. Op 14 juli 2022 was de formele ondertekening van de overeenkomst voor uitgifte in erfpacht aan SDK voor de Van Heekstraat 13, 15 en Ringersstraat 7 en 9, waar SDK een ‘hot spot’ voor de campus wil ontwikkelen.

Aantrekkingskracht voor bedrijven en talent

De uitgifte van de grond aan de Nieuwpoortweg 2 voor een nieuwbouwontwikkeling past in het Ontwikkelperspectief dat de gemeente Schiedam eerder voor de bedrijventerreinen boven de A20 heeft vastgesteld. Wethouder Antoinette Laan: “Een gebiedsontwikkeling zoals SchieDistrict betekent meer dan alleen maar stenen stapelen. Door nieuw vastgoed te bouwen en door vastgoed te vernieuwen ontstaat een positieve werkomgeving met een aantrekkingskracht voor bedrijven en voor talent. Een campus voegt daar een impuls voor sociaal-maatschappelijke verduurzaming aan toe, door een ecosysteem te scheppen waarin bedrijven, onderwijs, overheid en bezoekers elkaar ontmoeten, samenwerken en innoveren. De campus draagt bij aan een leven lang leren en ontwikkelen en uiteindelijk ook aan de sociale stijging van de stad en zijn inwoners.”

Met de campusontwikkeling en het thema ‘Leven Lang Ontwikkelen’, dat de rode draad binnen de gebiedsontwikkeling SchieDistrict is, wil de gemeente Schiedam het bedrijventerrein versterken en de sociaal-economische waarde ervan vergroten. Het ontwikkelplan voor de Nieuwpoortweg 2 voldoet aan de huidige gemeentelijke duurzaamheidseisen. SDK heeft ook bij de gemeente een GPR-beoordeling en Materialenpaspoort ingediend.

De nieuwbouw op de voormalige Motoport-locatie is deel van de entree van MICS dat zich vanaf deze locatie tot aan de Algerastraat zal ontwikkelen. Alle gebouwen binnen de campus krijgen een naam die verwijst naar een begrip in de mechatronica. Dit eerste gebouw zal de naam ‘Apex’ dragen, het diepste punt van een lijn die vaak het geometrische middelpunt van een bocht is.

Dit markante gebouw aan de Schie is straks voor veel mensen het eerste wat ze gaan zien van MICS. Of je nu over de A20 rijdt, of vanaf het station MICS bezoekt via de nieuw aan te leggen wandel- en fietsroute langs de Schie, Apex zal je verwelkomen in MICS.

Het gebouw Apex met ca 17.000 m² aan werkplekken en 4.000 m² aan bedrijfsruimte en horeca wordt ontwikkeld voor een organisatie in de mechatronica met behoefte aan grote, vrij indeelbare vloeren voor productie en R&D faciliteiten.

Schieveste impressie

Schieveste kan van start

Ontwikkelcombinatie Schieveste, OCS, kan aan de slag. De periode waarin belanghebbenden beroep tegen het bestemmingsplan Schieveste kunnen aantekenen, liep op 17 juli af. Er is geen beroep aangetekend bij Raad van State. Daarmee treedt het bestemmingsplan officieel in werking en is dan onherroepelijk. OCS zal op de locatie Schieveste uiteindelijk circa 3.000 woningen realiseren. Naar verwachting gaat eind 2025 de eerste paal de grond in. 

De gemeente Schiedam start met de voorbereidingen voor de nieuwbouw op de strook tussen de Schievesteweg en Parallelweg. Oude kabels en leidingen worden verwijderd, nieuwe kabels en leidingen gaan de grond in. Ook moeten nog verschillende onderzoeken plaatsvinden. De nieuwe woningen worden aangesloten op een Ondergrond Afvalsysteem, OAS, waarvoor de gemeente ook maatregelen in de grond moet treffen. Het bouwrijp maken van de locatie neemt ruim anderhalf jaar in beslag. 

Ontwikkelcombinatie Schieveste, bestaande uit Dura Vermeer, VolkerWessels Vastgoed, Van Omme & De Groot en Synchroon, meldde zich in 2018 aan bij de gemeente Schiedam met plannen om op Schieveste een hoogwaardig woonmilieu te creëren. De ideeën van de ontwikkelcombinatie sluiten goed aan bij de visie van de gemeente Schiedam. Eind 2025 start OCS met de bouw van de eerste circa 1.200 woningen. Dit bouwvlak bevindt zich tussen het DCMR-pand en het Lentiz Life College. 

Een kans voor iedereen

Wethouder Antoinette Laan stelt dat de gemeente nu kan doorpakken. “In heel Zuid-Holland moeten er tot 2040 zo’n 240.000 nieuwe woningen bij komen en ook Schiedam staat voor een fikse woningbouwopgave. We maken van de groei een kans voor iedereen. Het woonmilieu zoals OCS dat gaat ontwikkelen, vormt een welkome aanvulling op het huidige woonaanbod. Er is een goede mix aan studentenhuisvesting, middeldure en vrije sector appartementen. Schieveste wordt een woonlocatie met goede verbindingen en een prachtige buitenruimte waar het prettig toeven is. We laten hiermee zien dat we in Schiedam alle uitdagingen in goede afstemming weten aan te pakken om mooie resultaten zoals Schieveste te realiseren.”

Doortastende aanpak

Guus de Groot is namens Ontwikkelcombinatie Schieveste verheugd over de doortastende aanpak van het gemeentebestuur om het bestemmingsplan snel te repareren. “Met dit onherroepelijk bestemmingsplan verwachten we binnen afzienbare tijd te kunnen starten met de realisatie. Beleggers tonen zich al enthousiast over de plannen.”

De gemeente Schiedam en Ontwikkelcombinatie Schieveste tekenden op 29 september 2021 de overeenkomst voor aankoop van de grond op Schieveste waarop de eerste circa 1.200 woningen zijn voorzien. Eind 2021 trad ook het bestemmingsplan Schieveste in werking. Daarop zijn beroepsschriften ingediend, waarover Raad van State begin mei 2023 oordeelde dat de gemeente het bestemmingsplan op drie onderdelen moest herzien. Dat is daarop snel en in goede afstemming met de bezwaarmakende partij gebeurd. De gemeenteraad kon al een maand later, op 30 mei 2023, het gewijzigde bestemmingsplan Schieveste vaststellen. Tegen dit bestemmingsplan zijn geen bezwaren ingediend en hierdoor kan Schieveste van start.

Raad Schiedam stelt gewijzigd bestemmingsplan Schieveste vast

De gemeenteraad van Schiedam heeft op 30 mei 2023 het gewijzigde bestemmingsplan Schieveste 2021 vastgesteld. Dit bestemmingsplan voor de bouw van 3.000 tot 3.500 woningen op de strook grond bij het station Schiedam Centrum kon rekenen op brede instemming van de raad. Na afloop van de beroepstermijn van 6 weken kunnen de voorbereidingen voor de nieuwbouw gelijk starten.

“De gemeente kan nu doorpakken. De aanpassing van het bestemmingsplan Schieveste betekent een enorme impuls voor de stad. Schiedam kan hiermee een goede invulling geven aan de regionale woonafspraken. Schieveste heeft de potentie van een zeer aantrekkelijke strategische woon- en werklocatie. In de eerste plaats natuurlijk voor Schiedammers, maar zeker ook voor nieuw talent dat een plek zoekt in onze stad”, aldus wethouder Antoinette Laan (Wonen).

Aanpassing op slechts drie onderdelen

Op drie onderdelen moest de gemeente van de Raad van State het bestemmingsplan Schieveste herzien. Dat is snel en in goede afstemming met de bezwaarmakende partij gebeurd. De verwachting is dan ook dat er geen nieuwe beroepen bij de Raad van State zullen worden ingesteld. Mede omdat de Raad van State het beroep tegen het gewijzigde plan heeft beperkt tot de partijen die in beroep zijn gegaan tegen het eerdere bestemmingsplan uit 2021.

Hoogwaardig woonmilieu

In Zuid-Holland is er een opgave om tot 2040 zo’n 220.000 nieuwe woningen te realiseren. Ook in Schiedam wordt flink gebouwd om in de woonbehoefte te voorzien. In 2017 dienden zich verschillende partijen aan met plannen om op Schieveste een hoogwaardig woonmilieu te creëren. Deze partijen hebben zich gebundeld in de Ontwikkelcombinatie Schieveste, OCS. Haar ideeën sluiten prima aan bij de gedachten die de gemeente de afgelopen jaren heeft ontwikkeld op het gebied van wonen. De gemeente Schiedam en de OCS tekenden op 29 september 2021 de overeenkomst voor aankoop van de grond waarop de eerste circa 1.200 woningen zijn voorzien. De verwachting is dat ontwikkelaar OCS eind 2025 de eerste paal kan slaan.

Opbouw van Terras aan Schie

De sloopwerkzaamheden aan het voormalige kantoorpand naast het station Schiedam Centrum zitten er bijna op. De liftschacht en de trappen zijn verwijderd, waarna staal is aangebracht voor extra stabiliteit. Aannemer Bolton meldt de gemeente Schiedam dat het grove sloopwerk grotendeels achter de rug is, net als eventuele geluidsoverlast daarvan. Nu kan de transformatie starten naar Terras aan de Schie.

Huurappartementen

De eerste verdiepingsvloer is reeds aangebracht, net als een deel van de gevelsteiger. Zes bouwlagen van het bestaande pand zijn behouden. Daarop komen acht nieuwe verdiepingen boven  op het gebouw uit 1963. Eind volgend jaar staat hier een moderne en duurzame woontoren met 130 huurappartementen in het midden-huur segment.

Wonen in Terras aan de Schie betekent volgens de website van de ontwikkelaar een fijne woning in hartje Schiedam, op het knooppunt van openbaar vervoer zodat je in elf minuten met de metro in hartje Rotterdam bent of met de trein in 25 minuten in Den Haag. Maar ook in tien minuten lopen op een terrasje op de historische Grote Markt kunt zitten!

Voor meer informatie: Terras aan de Schie of kijk op de website van de ontwikkelaar Terras aan de Schie (terrasadschie.nl).

SOCOCO start opleidingsplek in ONS-gebouw

Sinds begin 2023 staat een nieuwe koffiebar van SOCOCO coffee in het voormalig ONS-gebouw aan de Van Heekstraat. 

De SOCOCO koffie wordt gemaakt en geschonken door ongezien talent. Eigenaar Perry van Gils noemt deze (jong)volwassenen zo omdat zij een eerlijke kans op de arbeidsmarkt verdienen.

Het ONS-gebouw is een broedplek voor start-ups, scale-ups, een Living Lab van de Hogeschool Rotterdam en andere interessante initiatieven en opleidingen op het gebied als Talent en Innovatie zoals opleidingscentrum Metalent. Daarom is het een mooie veilige werkomgeving voor de werknemers van SOCOCO om hier hun talenten te ontdekken. 

Het sociale en duurzame koffiebedrijf heeft onlangs MVO Trofee 2022 gewonnen. Met deze verkiezing beloont en waardeert hét Sociaal Economisch Netwerk organisaties in de regio publiekelijk voor hun inspanningen. Hun maatschappelijk verantwoorde initiatieven dienen als inspiratiebron voor andere organisaties. 

“Deze ondernemer heeft in allerlei facetten van de bedrijfsvoering aandacht voor de maatschappij en de planeet”,    

aldus de vakjury.

SOCOCO schenkt (h)eerlijke koffie. Elke sociale schakel in de koffieketen, van verbouwers tot branders is verbonden. Dit zorgt voor een gezonder systeem in de kern. Een gelijkwaardige keten creëert innovaties, kennisontwikkeling, groei en economische stabiliteit voor de lange termijn. Het wereldwijd delen van kennis, talent en creativiteit draagt bij aan een sociale en duurzame samenleving met een gezond winstoogmerk. 

SOCOCO is biedt naast lekker koffie ook een goed voorbeeld hoe om te gaan met talentontwikkeling en is mooie aanvulling op het ecosysteem in opbouw.

Geslaagd Ondernemersdiner

Ruim 160 ondernemers namen op maandagavond 16 januari deel aan het Ondernemersdiner van de gemeente Schiedam en Rotterdam. De hal van Verstegen Spices & Sauces was voor deze gelegenheid omgetoverd tot eetzaal. Na twee coronajaren kon nu dan het zesde Ondernemersdiner plaatsvinden. Burgemeester Cor Lamers (gemeente Schiedam) heette de aanwezigen welkom. Hij refereerde daarbij aan de gezamenlijke aanpak van verschillende gemeentelijke en landelijke instanties die in 2014 van start is gegaan. “De repressieve aanpak gaat hand in hand momenteel met revitalisering van de bedrijventerreinen zodat bonafide ondernemers zoals u terugkomen in het gebied. Ook is er een campusontwikkeling in de ’s-Gravelandsepolder ingezet, die zeker niet bij de grenzen ophoudt. Door het delen van kennis, het aantrekken van talent en het scheppen van opleidingsmogelijkheden kunnen bedrijven in de polders groeien en zich ontwikkelen.”

MICS

De campusontwikkeling werd tijdens het Ondernemersdiner verder toegelicht met aansprekende impressies op het scherm door Niels Langenhuizen, MT-lid van gebiedsontwikkelaar SDK Vastgoed. Deze presentatie werd met belangstelling gevolgd. Meer informatie over de Mechatronica Innovatie Campus Schiedam staat elders in deze nieuwsbrief.

Daarnaast waren er presentaties door Erwin Weststrate over de Bedrijvenraad en projectleider Ondermijning Janco de Pijper over de resultaten van de Holsteineraanpak.

Het ondernemersdiner werd afgesloten door burgemeester Aboutaleb (gemeente Rotterdam) die de unieke samenwerking roemde die over de gemeentegrenzen heen gaat. “Die weg is destijds ingeslagen en we moeten nu niet verslappen zodat u kunt blijven doen waar u goed in bent: ondernemen. Het gaat heden ten dage bij onze aanpak niet alleen om veiligheidsoverwegingen; we staan samen ook voor andere vraagstukken zoals mobiliteit, verduurzaming. Nu moeten we vooruit!”

cover nieuwsbrief Stationsomgeving november 2023

Aanmelden nieuwsbrief Stationsomgeving

Wil je op de hoogte blijven, schrijf dan via de button hieronder in op nieuwsbrief.

Lees hier de eerdere nieuwsbrieven

Bedrijventerrein Spaanse Polder Schiedam

Digitale nieuwsbrief

’s Gravelandsepolder & Spaanse Polder

Vers leesvoer voor en over de ’s Gravelandsepolder en Spaanse Polder. De gemeente Schiedam hoopt u via deze digitale nieuwsbrief op een meer duurzame manier te bereiken dan via een gedrukt exemplaar.

Ook het laatste nieuws in je postvak in ontvangen, meld dan aan via https://nieuwsbrief.schiedam.nl/aanmelden/

Bouwen aan vertrouwen loont

Vier bedrijven. Gevestigd op de bedrijventerreinen binnen SchieDistrict en alle vier opereren ze op het vlak van de Mechatronica. Toch is van concurrentie geen sprake. De bedrijven wisselen nu zelfs personeel uit. Twee medewerkers van de ‘buren’ FMI gaan binnenkort aan de slag als productiemedewerkers bij Metrohm. Waarom is deze ruil van werknemers zo bijzonder en hoe kwam dit zo tot stand?

Metrohm Applikon, FMI Instrumed, Boers & Co en Orga hebben dit jaar de Talentenpool opgericht. De directies van deze vier bedrijven hebben elkaar eerder ontmoet tijdens de ‘Bouwen aan vertrouwen’-sessies van de gemeente Schiedam. In de gesprekken daarna besloten ze een innovatieve werkwijze op te zetten om talent aan te trekken en vast te houden waardoor de productie niet stagneert door een gebrek aan personeel: de Talentenpool.

Duurzaam ecosysteem

Het uitwisselen van personeel is een eerste stap richting een duurzaam ecosysteem binnen ondernemend Schiedam waarin gemeente, onderwijs en ondernemers intensief samenwerken aan economische en sociale groei. Timoer Frelink, CEO van Metrohm Applikon licht toe: “Doordat we regelmatig elkaar spreken, ervaringen uitdelen over afstudeerders, stagiaires en omdat we bij elkaar op bezoek gaan, heeft dit er toe geleid dat Henk Jansen van FMI bij mij aanklopte. Hij had twee mensen over die werkzaam zijn in een bepaald proces bij FMI waarmee het bedrijf gaat stoppen. Voor die twee medewerkers was geen plek meer en zij konden ook niet snel ergens anders binnen dat bedrijf worden ingezet. Wij waren juist op zoek naar productiepersoneel en dus ik heb meteen gezegd: ‘Ja, kom maar, je bent van harte welkom’. Als we niet, als groep bedrijven, elkaar hadden leren kennen, dan waren ze waarschijnlijk teruggegaan naar het uitzendbureau.”

FMI Instrumed ontwikkelt en produceert al decennia lang onder andere voor de medische branche en de biotechnologie.

Winst

De overname van personeel vanuit bedrijven binnen SchieDistrict is daarom een grote winst die is behaald door de ‘Bouwen aan vertrouwen’-sessies. Bij die vier bedrijven die elkaar nu regelmatig spreken, is er nauwelijks terughoudendheid. De bedrijven vallen weliswaar alle onder de noemer Mechatronica maar hebben totaal andere klanten. Dit vergemakkelijkt de samenwerking. “Als bedrijven zitten we in de hoek van Mechatronica maar we doen allemaal totaal verschillende dingen. Waar heel veel bedrijven gesloten zijn en de buitenwereld buiten willen houden, doen wij er niet zo moeilijk over”, vertelt Frelink trots.

Mechatronica is een technische discipline die bestaat uit de combinatie van de volgende disciplines: Elektrotechniek, Werktuigbouwkunde/Metaal, Meet- en regeltechniek/ICT,

Gemeente en ondernemers

De CEO van Metrohm ziet de rol van de gemeente binnen dit traject als die van een motor, om alles draaiende te houden. “Maar ook om ons alert te houden en te wijzen op initiatieven die wij misschien over het hoofd zien en als niet belangrijk achten.”

De ondernemers moeten uiteindelijk in dit ecosysteem gaan opereren. “Wij moeten met elkaar blijven praten en informatie blijven uitwisselen. We moeten proberen om ook het onderwijs erbij te betrekken. Op deze manier kunnen we laten zien dat er in SchieDistrict een cluster van bedrijven ontstaat dat zich met talentontwikkeling en innovatie bezighoudt. Dit is goed voor ons, voor de bedrijventerreinen maar natuurlijk ook voor heel Schiedam”, besluit Frelink.

Metrohm ontwikkelt en produceert online analyzers voor chemische analyses.

Rapportage biedt terugblik op Leven Lang Ontwikkelen

Najaar 2022 is het rapport ‘Leven Lang Ontwikkelen SchieDistrict’ uitgebracht. In dit rapport wordt een terugblik geschetst over de periode september 2021-juli 2022. Uit deze rapportage blijkt dat het afgelopen jaar veel is gebeurd op het gebied van Leven Lang Ontwikkelen. Er zijn maar liefst drie opleidingsmogelijkheden van start gegaan vanuit het ONS-gebouw, gezamenlijk goed voor circa 340 studenten. Verder zijn er in het kader van Leven Lang Ontwikkelen binnen SchieDistrict twintig evenementen georganiseerd.

Het programma Leven Lang Ontwikkelen (LLO) is de rode draad binnen de verschillende projecten van de gemeentelijke gebiedsontwikkeling SchieDistrict. De bedoeling is kennisinstellingen en werkgevers duurzaam bij elkaar te brengen. Met dit programma wil de gemeente Schiedam talent naar SchieDistrict trekken en ook dit talent duurzaam, dus voor langere tijd, verbinden aan bedrijven die in SchieDistrict zijn gevestigd.  

Regels reductie CO2-uitstoot

Regels reductie CO2-uitstoot verplicht per 1 juli 2023

Werkgevers die minimaal honderd werknemers in dienst hebben, zijn vanaf 1 juli 2023 verplicht om het aantal gereisde zakelijke kilometers te registreren en te rapporteren. Het uiteindelijke doel van deze registratieplicht ‘Werkgebonden Personenmobiliteit’ is dat er in Nederland één megaton CO2 minder uitstoot plaatsvindt in 2030.

Vanuit het Klimaatakkoord is het ‘Ontwerpbesluit CO2-reductie Werkgebonden Personenmobiliteit’ opgesteld. De regeling houdt in dat werkgevers met minimaal honderd werknemers jaarlijks rapporteren aan de overheid over het totale aantal zakelijke kilometers en woon-werkkilometers van werknemers. Inclusief het type brandstof voor deze reizen. In Nederland geldt dit voor ongeveer 8.000 organisaties. Deze landelijke regeling zou aanvankelijk per 1 januari 2023 ingaan, maar dit bleek een onhaalbare datum.

Vragen / behoefte aan informatie

De gemeente Schiedam wil werkgevers tijdig en zo goed mogelijk voorbereiden op deze regelgeving en bijbehorende registratie en rapportage. Heeft u als organisatie behoefte aan meer informatie over deze landelijke regelgeving? Of zoekt u naar ondersteuning bij het opzetten van de genoemde registratie?
Neem dan gerust contact op met Adviseur Mobiliteit, Niels Verduijn (n.verduijn@schiedam.nl).

Rijk reserveert geld voor vernieuwing station Schiedam Centrum

“Erg goed nieuws”, reageerde wethouder Frans Hamerslag (Mobiliteit) op een bericht van de Rijksoverheid. Op 10 november 2022 is het besluit genomen om een studie te starten naar verbetering van onder andere het station Schiedam Centrum. Dit station ligt in het hart van de gebiedsontwikkeling SchieDistrict. Een vernieuwd station is van belang voor Schiedammers die van het openbaar vervoer gebruik maken, maar ook voor mensen die in Schiedam werken, bijvoorbeeld op de bedrijventerreinen Spaanse Polder en ’s-Gravelandsepolder.

De Rijksoverheid start deze studie om te bepalen hoe het spoor tussen Leiden en Dordrecht kan worden verbeterd. Het besluit tot start van deze studie is een onderdeel van het Meerjarenprogramma Ruimte, Infrastructuur en Transport, MIRT. Daarmee geven het Rijk en de regio aan geld te reserveren voor een verbouwing van station Schiedam Centrum en tevens voor de aanleg van een toekomstig station Kethel.

OV-knooppunt

Volgens wethouder Frans Hamerslag is er sinds 2020 in Schiedam, samen met de partners in de Verstedelijkingsalliantie, hard gewerkt aan kansen op financiering vanuit Rijk en regio voor verbetering van het verouderde station Schiedam Centrum. “Verbetering is nodig vanwege de verwachtingen over verstedelijking en reizigersgroei in de komende decennia. Alleen dan kan dit knooppunt van openbaar vervoer in de pas blijven lopen met de aangrenzende ontwikkelingen in SchieDistrict en met andere opgaven op het gebied van mobiliteit in Schiedam. Ook de spoorverdubbeling en de aanleg van station Kethel is voor Schiedam erg goed nieuws.”

Het startsein voor de studie werd onlangs gegeven door ministers Mark Harbers en Hugo de Jonge, staatssecretaris Vivianne Heijen, afgevaardigden van provincie Zuid-Holland, ProRail, NS, de Verstedelijkingsalliantie, de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag, en de wethouders van de steden langs de spoorlijn tussen Leiden en Dordrecht. Namens de gemeente Schiedam tekende wethouder Frans Hamerslag mee bij de starthandeling.

Bestuurders Rijk, regionaal en lokaal overleggen en ondertekenen afspraken over grote infrastructurele projecten. Op de foto Regio Zuid-West voor de ondertekening Verkenning Oude Lijn. Foto: Kick Smeets / Rijksoverheid 2022

Bereikbaarheid voor fietsers en voetgangers

Het station Schiedam Centrum moet vooral verbeteren op punten als overzichtelijkheid, toegankelijkheid, sociale veiligheid en ruimtelijke kwaliteit van het stationsgebouw en de omgeving. Ook worden de routes tussen de verschillende openbaarvervoeronderdelen, zoals trein, metro, tram en bus, in ogenschouw genomen. Verder staat de bereikbaarheid van het station voor fietsers en voetgangers centraal in deze studie, evenals een herinrichting van het busstation op de Horvathweg. Uiteindelijk moeten het station en het stationsgebied een logische eenheid gaan vormen.

Afspraken nodig over bereikbaarheid

Zuid-Holland is de meest dichtbevolkte provincie van Nederland en tot 2040 komen daar ongeveer 400.000 mensen bij. De ‘Oude Lijn’ tussen Dordrecht en Leiden is de spoorlijn die de steden in de zuidelijke Randstad met elkaar verbindt. Tot 2030 worden langs of vlakbij deze Oude Lijn circa 170.000 woningen gebouwd, evenals kantoren, bedrijven, zorg- en onderwijsclusters. Ook als onderdeel van de gebiedsontwikkeling SchieDistrict worden rondom het station Schiedam Centrum woningen gerealiseerd. Om die verstedelijking te laten slagen, zijn afspraken nodig over optimale en duurzame bereikbaarheid. Met andere woorden: zonder efficiënt, snel en duurzaam opererend openbaar vervoer is het creëren van meer woningen en ruimte om te werken in de (zuidelijke) Randstad niet mogelijk. Een integrale aanpak moet ervoor zorgen dat deze verstedelijking op een duurzame manier plaatsvindt: het spaarzame groen in de Randstad kan dan blijven, mensen kunnen met het OV en hoeven dus niet met de auto. Voor een goede ontsluiting van de verstedelijkingslocaties is het daarom nodig om bestaande verbindingen en knooppunten aan te pakken, en nieuwe stations toe te voegen.

Innovatie challenge Metrohm 3 november 2022

Eerste innovatie challenge in SchieDistrict geslaagd

Donderdag 3 november vond voor de eerste keer een innovatie-challenge plaats bij mechatronica bedrijf Metrohm-Applikon in Schiedam. Zo’n twintig (young) professionals en studenten van de Hogeschool Rotterdam zijn deze dag op zoek gegaan naar nieuwe businessmodellen voor innovatief gebruik van data.

Deze dag draagt ook bij aan het creëren van een ecosysteem binnen de bedrijventerreinen van de gebiedsontwikkeling SchieDistrict. Dit ecosysteem bestaat uit de samenwerking tussen studenten, kennisinstellingen, gemeente, bedrijven en de inwoners van Schiedam en omstreken. Een van de organisatoren Living Lab SchieDistrict draagt hieraan bij. Wethouder Economie Frans Hamerslag was bij de introductie als toehoorder aanwezig.

Innovatie, inspiratie, businessmodellen en data

Na de introductie van begeleider Chantal Verweij van de Inspiratiebrigade werd het woord gegeven aan Timoer Frelink, CEO van Metrohm. Hij legde in een notendop uit welke producten Metrohm maakt, welke data het bedrijf vergaart en wat de wensen zijn.
Vervolgens vertelde Björn Rietdijk, onderzoeker verbonden aan het Kenniscentrum Business Innovatie van de Hogeschool Rotterdam over businessmodellen, zijn onderzoek hiernaar en de ervaringen naar aanleiding van dit onderzoek.
Daarna kregen de twintig aanwezigen een uitleg van lector Artificial Intelligence Raymond Hoogendoorn van de Hogeschool Rotterdam. Hij vertelde hoe AI en datawetenschap kan zorgen voor het optimaliseren van strategische en tactische processen, efficiënt voorraadbeheer, predictive asset management, efficiënt transport en smart logistics.

Uitwisselen van kennis en ideeën

Het proces van de challenge, het uitwisselen van kennis en ideeën is net zo, zo niet, meer belangrijk dan de uitkomsten. De verschillende groepen gaan daarom aan de slag met diverse technieken om tot innovatieve ideeën te komen. In teams gingen studenten, medewerkers van Schiedamse mechatronica bedrijven en professionals vanuit bijvoorbeeld Young Hi Delta is sessies aan de slag. De uitkomst van deze sessies is aan het einde van dag in pitches gepresenteerd aan de jury.

Creativiteit en praktische toepasbaarheid

Jury-leden Timoer Frelink (CEO Metrohm-Applikon) en Willem Buijs (CEO Hatenboer-Water), beoordeelde de pitches op creativiteit en praktische toepasbaarheid. De teams hebben hard gewerkt aan hun pitches. Ze presenteerde meerdere ideeën die de complimenten van de jury ontvingen. Uiteindelijk koos de jury voor de ideeën teams Futurestars en Present. Maar ook de ideeën rondom sustainability en omgevingsfactoren werden zeer gewaardeerd.

Chantal Verweij sloot af: “Iedereen is een winnaar. In een hele korte tijd is door mensen die elkaar niet kenden, veel is neergezet. Maar dit zou eigenlijk nog een vervolg moeten krijgen. Innovatie gaat altijd door.”

Deze challenge is in samenwerking met Metrohm, het Living Lab SchieDistrict van de Hogeschool Rotterdam en de gemeente Schiedam georganiseerd.

Het Living Lab SchieDistrict is een open werkplaats voor studenten, medewerkers van hightech-maakbedrijven en ondernemers. In een Living Lab kunnen zij onder andere experimenteren, leren-door-te-doen en innovatieprojecten ontwikkelen. Het Living Lab wordt onderdeel van de Mechatronica Innovatie Campus Schiedam, de MICS. Hier gaan knappe koppen en slimme handjes elkaar vinden. Mechatronica is een technische discipline die bestaat uit een combinatie van Elektrotechniek, Werktuigbouwkunde/Metaal, Meet- en regeltechniek/ICT. De campusontwikkeling sluit aan bij het programma Leven Lang Ontwikkelen dat ook binnen de gebiedsontwikkeling SchieDistrict vorm krijgt. Iedereen in Schiedam moet goed kunnen werken, wonen, leven, verblijven en zich kunnen ontwikkelen.

Peperkliplocatie

Startsein voor herontwikkeling Peperkliplocatie

De gemeente Schiedam en Stichting Primo Schiedam hebben op donderdag 20 oktober 2022 een samenwerkingsovereenkomst met Ballast Nedam Development ondertekend. De overeenkomst is het officiële startsein voor de herontwikkeling van de Peperkliplocatie. De gezamenlijke ambitie is om hier een ‘Hart van de Wijk’ voor Schiedam-Oost te realiseren. De Peperkliplocatie biedt uiteindelijk ruimte aan een nieuwe basisschool, een sporthal en circa 150 woningen. De officiële ondertekening vond plaats om 16.30 uur in aanwezigheid van wethouder Bouwen en Wonen Antoinette Laan, directeur Peter Jonkers van Primo en Onno Dwars, CEO Ballast Nedam Development.

Een gezonde leefomgeving

Wethouder Antoinette Laan is te spreken over de hoge duurzaamheidsambities van deze
ontwikkelaar en de focus op een gezonde leefomgeving. “De gemeente Schiedam wil hiermee een impuls geven aan de duurzame woningvoorraad in Schiedam. Door een hart te creëren met verschillende maatschappelijke functies zal de Peperkliplocatie de schakel vormen tussen het stationsgebied, Schiedam-Oost, de nieuwbouw op Schieveste en de oude binnenstad”. De ontwikkeling van de Peperkliplocatie is onderdeel van de gemeentelijke gebiedsontwikkeling SchieDistrict.

De komende maanden gaat de gemeente samen met Stichting Primo en de ontwikkelaar een haalbaarheidsonderzoek doen. Het is van belang dat zowel de scholieren als de gebruikers van de sporthal zo min mogelijk overlast van deze ontwikkeling zullen ervaren. Om deze reden zal Ballast Nedam Development gefaseerd bouwen, zodat de school en de sportzalen in gebruik kunnen blijven.

Gemeente sluit weer erfpacht contract in SpaansePolder - Pieter van Leusden - Louis Brouwer en Antoinette Laan

Erfpachtcontract met Bouwmaat afgesloten

De gemeente Schiedam heeft wederom een erfpachtrecht in de Spaanse Polder uitgegeven, ditmaal aan BME Bouwmaten Nederland bv. Wethouder Antoinette Laan (Bedrijventerreinen) en bestuurder-directeur Pieter van Leusden tekenden de overeenkomst op 21 september 2022. Het gaat om het perceel aan de Bettoweg 6, 20/Philippusweg 3-7 van ruim 6500 m² groot, waar Bouwmaat al is gevestigd.

Challenge – How to make business out of predictive data

Op donderdag 3 november organiseert Metrohm-Applikon in samenwerking met het Living Lab SchieDistrict van het Kenniscentrum Business Innovation (Hogeschool Rotterdam) en gemeente Schiedam, een Challenge. Metrohm-Applikon is een van de bedrijven binnen SchieDistrict die valt binnen de discipline mechatronica.


Logo Metrohm

Hoge-precisie instrumenten 

Sinds 1984 is een vestiging van het Zwitserse moederbedrijf Metrohm aan De Brauwweg 13 gehuisvest. Er zijn wereldwijd circa 48 dochterondernemingen van deze fabrikant in hoge-precisie instrumenten voor chemische analyse waarvan slechts vijf bedrijven ontwikkelen én produceren. Het Schiedamse Metrohm Applikon is één daarvan.  www.metrohm.com 


Metrohm-Applikon daagt young professionals en studenten uit om mee te denken en oplossingsrichtingen, nieuwe businessmodellen te ontwikkelen rondom de volgende challenge:

How to make business out of predictive data

Wil je je kennis en creativiteit benutten, inbrengen en meedenken? Geef je dan op via deze link.

Het programma op woensdag 3 november is in het Engels dus ook de informatie op het aanmeldformulier en Challenge informatiepagina.

Start bouw Terras aan de Schie

Wethouder Antoinette Laan (Wonen) heeft het startsein gegeven voor de transformatie van het voormalige AMEC-gebouw naar het project Terras aan de Schie. De officiële handeling vond plaats op 30 juni 2022 in samenwerking met projectontwikkelaar Hohogroup BV. De verwachting is dat de eerste huurders begin 2024 hun woning kunnen betrekken.

Na alle voorbereidende werkzaamheden start nu de sloop van drie verdiepingen, waarna er acht verdiepingen worden opgebouwd. De projectontwikkelaar stelt dat het AMEC-gebouw zijn levenscyclus heeft doorlopen en wil hier een Terras aan de Schie creëren. Het optoppen van het gebouw met houtskeletbebouwing levert een CO2-reductie op, de duurzame WKO-installatie houdt het energieverbruik van de huurders laag en voorziet het gebouw van extra koeling in de zomer. Door twee derde van het gebouw te hergebruiken, levert dit ook een bijdrage aan de verduurzaming. De groene daktuinen hebben een waterbergende functie en creëren een groene beleving op en rondom het stationsplein.

“Niet alleen zijn er dadelijk 130 huurwoningen beschikbaar voor Schiedam, de transformatie naar Terras aan de Schie heeft grote invloed op de uitstraling van het Stationsplein. De verschillende bouwplannen, ook met de komst van de woontoren s’MAAK, bieden de gemeente de kans om de relatie tussen de bebouwing en de omliggende openbare ruimte te verbeteren.”

Wethouder Antoinette Laan van Wonen

Het startsein voor de bouw van Terras aan de Schie betekent tevens de start van het eerste woningbouwproject binnen de gebiedsontwikkeling SchieDistrict. Door woningbouw op deze locatie bij het station Schiedam Centrum ontstaat een verbinding tussen de bedrijventerreinen aan de ene kant van de snelweg en het centrum aan de andere kant. Het stationsgebied is nu vooral een plek waar wegen en openbaar vervoer de ruimte krijgen. De gemeentelijke ambitie is om dit gebied als schakel te laten fungeren tussen de omliggende wijken en buurten. Een plek creëren waar wonen, werken en ontspannen beter met elkaar zijn verbonden.

Het particuliere initiatief Terras aan de Schie omvat 130 appartementen, kantoorvoorzieningen op de eerste etage en commerciële voorzieningen op straatniveau. Er zijn tachtig parkeerplaatsen beschikbaar in de naastgelegen garage aan de Horvàthweg.

Lees hier het persbericht

Samen werken aan ontwerp voor openbare ruimte Stationsgebied

De openbare ruimte rondom station Schiedam Centrum krijgt een nieuwe inrichting. Maar niet op korte termijn. Momenteel vinden immers op het Stationsplein diverse werkzaamheden plaats, zoals voor de bouw van project Terras aan de Schie. Ook de bouw van woontoren s’MAAK moet nog starten. Wanneer alle woningen gereed zijn, moet ook het stationsgebied er goed uitzien.

Prettige woon- en verblijfsruimte

De gemeente Schiedam heeft voor het Stationsgebied een prettige woon- én verblijfsruimte voor ogen. Daarom moet de komende jaren ook aandacht zijn voor de openbare ruimte hier. De gemeente Schiedam nodigt u daarom uit om mee te denken over deze ontwikkeling. Wat wilt u de gemeente meegeven? Wat moeten de plannenmakers en politici absoluut niet vergeten?

Samen met omwonenden, reizigers en andere betrokkenen start de gemeente Schiedam na de zomer met een opzet voor de openbare ruimte van het Stationsgebied. Dit participatieproces wordt begeleid door het bureau Kickstad.

Wilt u meedoen? Stuur een e-mail naar: participatie.schiedistrict@schiedam.nl